Ρουά Ματ στο Βερολίνο – Τζάιλς Μίλτον
Το πεπρωμένο του Βερολίνου σφραγίστηκε στη Διάσκεψη της Γιάλτας το 1945. Η πόλη, μαζί με την υπόλοιπη Γερμανία, επρόκειτο να διαμελιστεί μεταξύ των νικητριών δυνάμεων: των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, της Βρετανίας, της Γαλλίας και της Σοβιετικής Ένωσης. Στα χαρτιά αυτό φαινόταν μια ρεαλιστική λύση. Στην πραγματικότητα, οι τέσσερις δυνάμεις, αφού πλέον δεν συνδέονταν με τον κοινό στόχο να νικήσουν τη Γερμανία, επανήλθαν στην προπολεμική εχθρότητα και καχυποψία.
Αντίπαλα συστήματα, αντίπαλες ιδεολογίες και αντίπαλες προσωπικότητες μετέτρεψαν τη γερμανική πρωτεύουσα σε ένα εκρηκτικό πεδίο μάχης. Τα ερείπια αυτής της άλλοτε σπουδαίας πόλης σύντομα γέμισαν κατασκόπους, γκάνγκστερ και μαυραγορίτες, που όλοι τους επιδίωκαν να επωφεληθούν από την αναστάτωση.
Μια καθηλωτική αφήγηση της κούρσας για την κατάληψη του Βερολίνου μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και η ιστορία ενός άνευ προηγουμένου ανθρώπινου δράματος, που καθόρισαν και διαμόρφωσαν τον σύγχρονο κόσμο και ο αντίκτυπος των οποίων εξακολουθεί να γίνεται μέχρι σήμερα αισθητός.
Απόκρυφο Βερολίνο – Franz Hessel
“Όμως δεν θα έπρεπε να συνταξιδεύουμε με γυναίκες, αλλά να τις συναντούμε σε όμορφους σταθμούς, τις πιο εξαίσιες να τις βρίσκουμε στον προορισμό μας, εκεί που βασιλεύει η γαλήνη, η υπέροχη, φαινομενική γαλήνη την Κίρκη στο απομακρυσμένο νησί, την Καλυψώ στο ιερό σπήλαιο, την Πηνελόπη με την επιστροφή στην πατρίδα.”
Είκοσι τέσσερις ώρες από τη ζωή των μποέμ κύκλων του Βερολίνου της δεκαετίας του 1920. Μια παντρεμένη γυναίκα γοητεύεται από ένα νέο, ευγενή δανδή και μαζί του θέλει να σπάσει τα δεσμά της ρουτίνας και να ταξιδέψει στην Ιταλία. Ένα γοητευτικό ντοκουμέντο που μας μεταφέρει στην ατμόσφαιρα των roaring 20’s, στα ταραχώδη και ηδονιστικά χρόνια της σαθρής δημοκρατίας της Βαϊμάρης, στο Βερολίνο των night clubs και των καμπαρέ, των μπουντουάρ και των πνευματικών και καλλιτεχνικών αναζητήσεων, που συνυπάρχουν με την οικονομική κρίση, την ανεργία, την πολιτική αστάθεια και τον κοινωνικό αναβρασμό.
Μόνος στο Βερολίνο – Hans Fallada
Βερολίνο 1940. Τα γερμανικά στρατεύματα έχουν κατακτήσει τη Γαλλία και ο ναζισμός περνά μέρες δόξας. Πίσω όμως από τη θριαμβευτική πρόσοψη, κρύβονται η αθλιότητα και ο τρόμος.
Σε μια λαϊκή πολυκατοικία της οδού Γιαμπλόνσκι, διώκτες και διωκόμενοι συγκατοικούν. Είναι η κυρία Ρόζενταλ, Εβραία, την οποία καταδίδουν (και καταληστεύουν) οι γείτονές της. Είναι ο Μπαλντούρ Περζίκε, ομαδάρχης της Χιτλερικής Νεολαίας που τρομοκρατεί την ίδια του την οικογένεια. Είναι οι Κβάνγκελ που, απελπισμένοι από τον θάνατο του γιου τους στο μέτωπο, διανέμουν προκηρύξεις εναντίον του Χίτλερ.
Με ρεαλισμό και ειλικρίνεια ο Φάλαντα περιγράφει την καθημερινή ζωή των Γερμανών πολιτών, Εβραίων και μη, και την αντίσταση που πρόβαλαν στον ναζισμό κάποιοι -λίγοι- συνηθισμένοι άνθρωποι. Ο Πρίμο Λέβι χαρακτήρισε το “Μόνος στο Βερολίνο” ένα από τα ωραιότερα βιβλία για τη γερμανική αντίσταση κατά του ναζισμού.
Σκοτεινό Βερολίνο – Harald Gilbers
Τον Μάιο του 1944, στο βομβαρδισμένο Βερολίνο, ο Εβραίος πρώην επιθεωρητής της δίωξης κοινού εγκλήματος Ρίχαρντ Οπενχάιμερ, ο οποίος είναι σε διαθεσιμότητα εξαιτίας των φυλετικών νόμων του Τρίτου Ράιχ, ανακαλείται στην υπηρεσία για να συμβάλει στην εξιχνίαση μιας σειράς φόνων, τα θύματα των οποίων είναι γυναίκες ελαφρών ηθών που σχετίζονται με διαφορετικούς τρόπους με το Εθνικοσοσιαλιστικό Κόμμα. Τα θύματα, τα οποία έχουν βασανιστεί και θανατωθεί με έναν συγκεκριμένο τρόπο, ανευρίσκονται τοποθετημένα τελετουργικά κοντά σε μνημεία πεσόντων του Πρώτου Παγκόσμιου Πολέμου.
Ο Οπενχάιμερ δίνει διμέτωπο αγώνα: από τη μια, παλεύει να εξιχνιάσει την υπόθεση, και από την άλλη, να σώσει την ίδια του τη ζωή, αφού γνωρίζει ότι μόλις τελειώσει με την υπόθεση θα είναι στο έλεος των Es Es..
Βερολίνο, 1933 – Daniel Schneidermann
Ένας Γερμανός Μουσολίνι.
Τρεις λέξεις.
Οι τρεις αυτές λέξεις έχουν ξεθαφτεί από μια αμερικανική εφημερίδα της δεκαετίας του 1920. Είναι ίσως η πρώτη μνεία του Χίτλερ στον αμερικανικό Τύπο. Το άρθρο, στις μέσα σελίδες της εφημερίδας, είναι γραμμένο αμέσως μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του Χίτλερ στο Μόναχο (1923), ένα συμβάν που δεν προκάλεσε ιδιαίτερη αίσθηση. Ένας ασήμαντος σαματάς σε μπιραρία, στη νότια μητρόπολη της μεγάλης ηττημένης του Μεγάλου Πολέμου. Μερικοί νεκροί, μερικοί τραυματίες, ένας μυστακοφόρος ταραξίας ο οποίος φυλακίστηκε για κάμποσους μήνες και εκμεταλλεύτηκε τη φυλάκισή του για να γράψει ένα ακαταλαβίστικο συνονθύλευμα που έσταζε μίσος, το Mein Kampf: εν κατακλείδι, ένα επεισόδιο χωρίς προεκτάσεις. Ο Τύπος θα ξυπνήσει δέκα χρόνια αργότερα, όταν θα είναι πολύ αργά. Και ούτε καν τότε.
Βερολίνο γεια – Wolfgang Hermdorf
Ο Βόλφγκανγκ Χέρντορφ ξεκινά να γράφει τις περιπέτειες του Μάικ και του Τσικ, που είναι αντιπροσωπευτικό Bildungsroman, και που καταδεικνύει ειρωνικά τη ματαιότητα κάθε απόπειρας επιστροφής πίσω στον χρόνο. […] Το “Tschick” (“Βερολίνο, γεια”) κερδίζει τα βραβεία Deutscher Jugendliteraturpreis και Clemens-Brentano, γνωρίζει μεγάλη επιτυχία σε όλον τον κόσμο και μεταφράζεται σε 25 γλώσσες, ενώ ο συγγραφέας αποχωρεί από τα εγκόσμια στρέφοντας ένα ρεβόλβερ στον κρόταφό του, όρθιος, στις όχθες του καναλιού Χοεντσόλερν, σε ηλικία 48 ετών, και ακολουθώντας πιστά την “στρατηγική εξόδου” που είχε προγραμματίσει τρία χρόνια πριν, όταν έγινε η διάγνωσή του ως καρκινοπαθούς
Η εγγονή – El Rashidi Yasmine
Καλοκαίρι 1964. Μια φοιτήτρια από το ανατολικό τμήμα του Βερολίνου και ένας φοιτητής από το δυτικό ερωτεύονται. Εκείνος τη βοηθάει να αποδράσει από την Ανατολική Γερμανία και ζουν μαζί. Μόνο μετά τον θάνατο της Μπίργκιτ ο εβδομηντάχρονος πλέον Κάσπαρ ανακαλύπτει το μυστικό που η σύζυγός του έκρυβε μια ολόκληρη ζωή: πίσω στη χώρα της είχε αφήσει μια κόρη.
Ο Κάσπαρ αναλαμβάνει να κάνει αυτό που πάντα ήθελε η Μπίργκιτ, αλλά ποτέ της δεν κατάφερε: να ψάξει για τη χαμένη της κόρη. Η αναζήτηση μετατρέπεται σ’ ένα ταξίδι στο παρελθόν, με τις πληγές και τις ουλές που προκάλεσαν η Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας, η επανένωση και η «προσαρμογή» της στη Δύση. Ο Κάσπαρ βρίσκει την κόρη παντρεμένη σε μια κοινότητα νεοναζί στην επαρχία. Η δεκατετράχρονη κόρη της θα αναγνωρίσει στο πρόσωπό του τον παππού της κι εκείνος την εγγονή του. Αν και οι κόσμοι τους είναι πολύ διαφορετικοί, ο Κάσπαρ είναι αποφασισμένος να παλέψει για τη σχέση τους. Έχει όμως το δικαίωμα να επέμβει στη ζωή της εγγονής του και στο ακροδεξιό περιβάλλον στο οποίο μεγαλώνει;
Ο Bernhard Schlink θίγει με δεξιοτεχνία το ζήτημα των ορίων, της ανοχής και της αμοιβαίας κατανόησης στις σχέσεις, σε δύο κόσμους ιδεολογικά αντίθετους.
Βερολίνο Αλεξάντερπλατς – Άλφρεντ Ντεμπλιν
Ο κόσμος μας είναι ο κόσμος δύο θεών. Είναι ο κόσμος της δημιουργίας και ο κόσμος της διάλυσης. Η αντιπαράθεσή τους διαδραματίζεται πάνω στη γη κι εμείς συμμετέχουμε σ’ αυτή. Συνδέω τώρα αυτή τη συλλογιστική με την εγκληματικότητα. Η κοινωνία είναι ζυμωμένη με το έγκλημα. Τι σημαίνει αυτό; Ότι υπάρχει τάξη και διάλυση. Δεν είναι δυνατόν να υφίσταται τάξη χωρίς να υπάρχει ταυτόχρονα τάση για διάλυση και de facto καταστροφή.
Στο “Βερολίνο Αλεξάντερπλατς” ο Φραντς Μπίμπερκοπφ αποφυλακίζεται. Είναι από φυσικού του καλός και επιπλέον έχοντας καεί στο χυλό φυσά και το γιαούρτι. Βγαίνοντας στην κοινωνία θέλει να μείνει τίμιος, να εφαρμόσει τους νόμους της κοινωνίας ή τουλάχιστον αυτούς που εκείνος θεωρεί νόμους. Αλλά δεν το καταφέρνει. Δέχεται το ένα χτύπημα μετά το άλλο και καταρρέει. Μαζί του καταρρέουν και οι θεωρητικές μας παραδοχές
Βερολίνο 1989 – Δημήτρης Γκενεράλης
Στις 9 Νοεμβρίου 1989 έπεσε οριστικά το Τείχος του Βερολίνου. Λίγο πριν, στο Ανατολικό Βερολίνο, ο Βολφ, η Λάουρα, ο Χανς και οι άλλοι προσπαθούν να αποκτήσουν επαφή με τον έξω κόσμο. Μια παρέα νέων ανθρώπων, σε μια συγκεκριμένη γειτονιά, κάτοικοι της ίδιας κατάληψης, περνούν τις τελευταίες μέρες πριν από την αλλαγή του καθεστώτος, καπνίζοντας βαριά ρώσικα τσιγάρα μέσα στον παγωμένο αέρα, παίζοντας κουκλοθέατρο σε υπόγειες αποθήκες, συζητώντας τα όνειρά τους και κοιτάζοντας πάνω από τις στέγες της πόλης μακριά, το βάθος του ορίζοντα, προσπαθώντας να εντοπίσουν τα φώτα και τα χρώματα που μέχρι τότε είχαν διαβάσει μονάχα στα βιβλία. Λίγες ημέρες πριν ανοίξουν τα σύνορα, όλοι τους κατέβηκαν στη μεγαλύτερη πορεία που έγινε ποτέ στην πόλη και απαίτησαν την ελευθερία τους. Λίγο μετά την πτώση του Τείχους, άλλοι έγιναν ευτυχισμένοι, άλλοι τρελάθηκαν, άλλοι πέθαναν και άλλοι δεν κατάλαβαν ποτέ ότι κάτι γύρω τους έχει αλλάξει.
